Tüketim Malları İthalatı Zirve Yaptı!
Türkiye’nin tüketim malları ithalatı, 2024 yılında yüzde 14,3 artışla 54,4 milyar dolara ulaşarak tarihinin en yüksek seviyesine çıktı. Bu artış, toplam ithalat içindeki payı da yüzde 16’ya kadar çıkararak dikkat çekici bir rekor kırdı.
Tüketim Mallarındaki Artışın Nedenleri
Son iki yılda üretim faaliyetlerindeki düşüş ve döviz kurunun baskılanması, ithalatın cazibesini artırdı. Buna bağlı olarak tüketim malları ithalatında büyük bir sıçrama yaşandı. Türkiye genel ithalatında yüzde 5’lik bir düşüş görülürken, tüketim mallarında bu oran yüzde 14,3 artış gösterdi ve ilk kez 50 milyar dolar seviyesini aştı. Bu durum, toplam ithalat içindeki ağırlığının da daha önceki yıllara göre büyük ölçüde yükseldiğini ortaya koydu.
Sanayi ve Üretim Verileri Ne Diyor?
2024 yılına ilişkin Ticaret Bakanlığı ve TÜİK verileri, yatırım mallarındaki ithalatın yüzde 4 gerileyerek 50,4 milyar dolara düştüğünü, sanayinin ana girdisi olan aramalı ithalatının ise yüzde 8,8’lik bir düşüşle 238,3 milyar dolara gerilediğini göstermekte. Buna karşın, özellikle otomotiv başta olmak üzere tüketim malları ithalatı, diğer tüm kalemlerin aksine büyümesini sürdürerek rekor seviyelere ulaştı. 2024 yılında tüketim mallarının ithalattaki payı yüzde 16’ya çıkarak hem oran hem de miktar bazında en yüksek seviyesine ulaştı.
Son 5 Yılda İthalatın İki Katına Çıkışı
Tüketim malları ithalatında 2020 yılından bu yana yaşanan artış dikkat çekici. 2020 yılında 24,1 milyar dolarda kalan tüketim malları ithalatının, 5 yıl içinde iki kattan fazla büyüyerek önemli bir sıçrama kaydettiği gözlemleniyor. Bazı yıllarda yüzde 8,4 gibi düşük seviyelere ulaşan ithalat payı, son yıllarda hızlı bir şekilde yükselerek yüzde 16 seviyesine kadar çıktı.
Üretim Verileri Olumsuz Sinyaller Veriyor
Tüketim tarafındaki yüksek iştah üretime yansımazken, sanayi verileri de üretimdeki gerilemeyi doğruluyor. Merkez Bankası’nın Aralık 2024 verilerine göre imalat sanayi kapasite kullanım oranı yüzde 75,8’e düşerken, TÜİK’in açıkladığı Sanayi Üretim Endeksi Ekim 2024’te yıllık bazda yüzde 3,1 oranında azaldı. Ayrıca, sanayi sektörü için önemli bir gösterge olan İSO Türkiye İmalat PMI, Aralık 2024’te 49,1 ile eşik değer olan 50’nin altında kalarak daralma sinyali verdi.
Değerli TL ve Düşük Teknolojili Ürün İthalatı
Döviz kurundaki kontrol ve değerli Türk Lirası, düşük teknolojili ürünlere yönelimi artırdı. Teknoloji yoğunluğuna göre değerlendirilen dış ticaret verileri, yüksek ve orta teknolojili ürün ithalatının gerilediğini, ancak düşük teknolojili ürün ithalatının yüzde 16,2 artışla 37,9 milyar dolara ulaştığını gösteriyor. Bu durum, Türkiye’nin 2024 yılında düşük teknolojili ürünlere 37,9 milyar dolar harcarken, yüksek teknolojili ürünler için yalnızca 31 milyar dolar harcadığını ortaya koyuyor.
Sonuç
2024 yılında tüketim malı ithalatındaki hızlı artış, Türkiye’nin dış ticaret dinamiklerinde önemli değişimlerin habercisi oldu. Ancak üretim rakamlarındaki olumsuz tablo ve teknoloji odaklı ürünlerin ithalatında yaşanan düşüşler, ekonomik dengeler açısından kritik bir dönem yaşandığını işaret etmekte.
