Teşvikli Yatırımlarda Gerileme Eğilimi Derinleşiyor
Teşvik belgeli yatırımlardaki azalma 2024 Kasım ayında da devam etti. Geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 29,6 oranında düşerek 57,3 milyar lira seviyesine gerileyen teşvikli yatırımlar, yatırımcıların artan belirsizlik karşısındaki iştahını kaybettiğine işaret ediyor. Buna karşın, yabancı sermayeli yatırımlarda dikkat çekici bir yükseliş görüldü. Aynı dönemde yabancı sermayeli yatırımlar yüzde 58,7 artarak 11 milyar 222 milyon dolara ulaştı.
Ocak-Kasım Dönemindeki Genel Performans
2024 Ocak-Kasım döneminde teşvik belgeli yatırımlar yüzde 38,2’lik düşüşle 935,6 milyar lira seviyesine indi. Yabancı sermayeli yatırımlardaki azalma ise daha sınırlı kaldı ve yalnızca yüzde 6,83’lük bir düşüşle 103,67 milyar liraya geriledi.
Yeni Teşvik Sistemi Yolda
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, teşvik sistemiyle ilgili köklü değişiklikler için son hazırlıkları tamamlıyor. Yeni sistemde yerel kalkınmayı artırmayı hedefleyen ‘il-sektör’ ve ‘bölge-sektör’ eşleşmeleri esas alınacak. Kalkınma Ajansları da yeni model içinde daha etkin roller üstlenecek. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fatih Kacır, sistemin Şubat ayının ilk haftasında kamuoyuna açıklanacağını duyurdu.
Yüksek Enflasyona Rağmen Son 5 Yılın En Düşük Seviyesi
Yatırım iştahındaki azalma, yüksek enflasyona rağmen 2024 Kasım ayında düzenlenen teşvik belgelerinde öngörülen yatırım tutarını son 5 yılın en düşük seviyesine taşıdı. Teşvikli yatırımlar, 2020’de 134,8 milyar liradan 2021’de 123,9 milyar liraya gerilerken, 2022’de 141,3 milyar liraya çıktı. 2023’te ise 81,4 milyar liraya inerek, bu düşüş trendini devam ettirdi.
Yabancı Sermayede Güçlü Yükseliş
Her ne kadar genel teşvikli yatırımlarda ciddi bir gerileme yaşansa da, yabancı sermayeli yatırımlar Kasım ayında yüzde 58,6 oranında artış gösterdi ve toplam 11 milyar 222 milyon dolara ulaştı. Yabancı sermayeli proje sayısı 36’dan 41’e çıkarken, bu projelerle bağlantılı öngörülen istihdamda yüzde 55,3’lük bir artış yaşandı.
HIT 30 Programına Rekor Başvuru
Büyük ölçekli yatırımlar arasında yer alan HIT 30 programına ilgi bir hayli yoğundu. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fatih Kacır, bu programa yapılan başvuruların toplam tutarının 7 milyar doları aştığını belirtti. Elektrikli araç üretiminden batarya teknolojisine, çip üretiminden yenilenebilir enerjiye kadar farklı alanlarda toplam 19,7 milyar dolarlık yatırım çağrısına çıkıldı. Önümüzdeki dönemde bu rakamın 30 milyar dolara ulaşması bekleniyor.