Ham Petrol İhracatında Küresel Düşüş ve Yeni Rotalar

2024 yılı, küresel ham petrol ihracatında önemli bir dönüm noktası oldu. Nakliye verilerine göre, COVID-19 salgını sonrası küresel petrol ticaret hacmi ilk kez gerileyerek yüzde 2’lik bir düşüş sergiledi. Bu düşüşün ardında zayıflayan talep büyümesi, rafineri değişiklikleri ve ticaret rotalarının yeniden düzenlenmesi gibi faktörler yer alıyor.

Orta Doğu’dan Avrupa’ya İhracatta Sert Düşüş

Ukrayna ve Orta Doğu’daki çatışmalar, petrol nakliyatlarına ciddi etkiler yaparak küresel petrol sevkiyatlarını yeniden şekillendirdi. Orta Doğu’dan Avrupa’ya petrol ihracatı yüzde 22 oranında düşerken, ABD ve Güney Amerika’dan Avrupa’ya olan sevkiyatlar artış gösterdi. Ayrıca, Rus petrolü Avrupa yerine ağırlıklı olarak Hindistan ve Çin’e yöneldi.

Kpler’in verilerine göre, bu değişimlerin önemli bir kısmı Avrupa’daki rafinerilerin kapanması ve Kızıldeniz’deki saldırılar gibi gelişmelerden kaynaklandı.

Küresel Petrol Ticaretindeki Yeni Dengeler

• ABD’nin Yükselen Payı: ABD günlük 4 milyon varil ihraç ederek küresel petrol ticaretindeki payını yüzde 9,5’e çıkardı.
• Nijerya ve Kanada’daki Gelişmeler: Nijerya’nın devasa Dangote petrol rafinerisi ve Kanada’nın Trans Mountain boru hattındaki genişleme, ticaret rotalarını yeniden şekillendirdi.
• Yeni Tedarikçiler: Avrupa, Guyana ve ABD’den rekor seviyelerde petrol ithal etmeye başladı.

Çin ve Avrupa’da Azalan Talep

Çin’deki ham petrol ithalatı geçen yıl yüzde 3 azalırken, Avrupa’daki daha düşük rafinasyon kapasitesi ve karbon azaltım talimatları ithalatı yüzde 1 oranında düşürdü. Enerji uzmanları, uzun vadeli petrol talebi büyümesinin artık garanti olmadığını belirtiyor.

Yeni Rotalar ve Boru Hatları

Nijerya’nın iç piyasaya yönelik petrol arzındaki artış ve Bahreyn, Umman, Irak gibi ülkelerde yeni rafineri kapasitelerinin devreye girmesiyle ticaret rotaları yeniden düzenleniyor. Ayrıca, Kanada’nın Asya pazarına doğrudan sevkiyat yapma kapasitesindeki artış, ABD Körfez Kıyısı’ndaki petrol ihracatını etkiliyor.

Öte yandan, ABD’nin 2025 yılında Kanada ve Meksika’dan gelen petrol ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi önerisi, küresel petrol ticaretinde yeni değişikliklere yol açabilir.

Sonuç: Belirsizlik Yeni Norm Haline Geliyor

Gemi brokeri Erik Broekhuizen’e göre, petrol piyasasındaki bu değişiklikler ve oynaklıklar yeni normal haline geldi. Zayıflayan talep ve jeopolitik çalkantılar, küresel ham petrol ticaretinde uzun vadeli büyüme varsayımlarını ortadan kaldırıyor, bu da sektör için yeni bir adaptasyon sürecini işaret ediyor.